Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
sztos19
VIP
Dołączył: 01 Wrz 2011
Posty: 2773
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/3 Skąd: Warszawa Płeć: Mężczyzna
|
Wysłany: Pon 6:29, 25 Cze 2012 Temat postu: LEKTURA OBOWIĄZKOWA DLA POCZĄTKUJĄCYCH |
|
Cygara [ ŹRÓDŁO - [link widoczny dla zalogowanych] ]
Spis treści:
O tytoniu ogólnie
Historia
Budowa
Produkcja
Miejsca upraw
Kolory, kształty i formaty
Jak palić – maniery
Przechowywanie
Marki cygar
Słownik pojęć
Bibliografia
O tytoniu ogólnie
Tytoń - to ogólna nazwa wszystkich roślin z gatunku Nicotiana z rodziny Psiankowatych (Solanaceae) oraz produktów uzyskanych z ich liści, używanych w cygarach, papierosach, tabace, do fajek i do żucia. To około 60 gatunków roślin zielnych lub krzewów, występujących w Ameryce Południowej i Północnej, a także w Australii. Tytoń ma liście pojedyńcze różnej wielkości. Jego owocem jest owalna torebka z drobnymi nasionami.
Tytoń szlachetny (Nicotiana tabacum), to jednoroczna roślina o wysokości 0,3-2,5 m, powstała prawdopodobnie przez skrzyżowanie gatunków Nicotiana silvestris z Nicotiana tomentosiformis lub Nicotiana tomentosa. Liście ma owalne lub lancetowate, owłosione, zawierające najczęściej 1-3% nikotyny. Kwiaty tytoniu szlachetnego są duże, pachnące, barwy różowej, czerwonej, rzadziej białej.
Historia
Kiedy zaczęto uprawiać tytoń, nie wiadomo. Istnieje jedynie przypuszczenia gdzie to się zaczęło. Pierwszymi hodowcami tytoniu byli bez wątpienia rdzenni amerykanie, oni również zapoczątkowali palenie tytoniu. Istnieje przypuszczenie iż tytoń pochodzi z półwyspu Yucatan w Meksyku. Najstarszy rysunek przedstawiający mężczyznę palącego cygaro pochodzi z prawdopodobnie powstałej w 640 r świątyni Majów w Palenque w stanie Chiapas, w południowo wschodnim Meksyku. Do dziś niektóre plemiona Indian palą po zachodzie słońca własnoręcznie skręcone cygara wierząc, że odstrasza to złe moce. Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11 października 1492, został zaproszony do domów Indian Arawaków i poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu. Z początku uważano palenie za rytuał pogański, który karany był więzieniem. Taki los spotkał jednego z członków załogi Kolumba. Jednak po kilku latach, palenie było szeroko akceptowane. Później Hiszpania zbudowała cały przemysł cygarowy, którego centrum była Sevilla - uważana obecnie za miejsce narodzin współczesnych cygar.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze daleko przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Brak jednak potwierdzających ten fakt dowodów. Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował książę de Giuse, a pochodziła ona od nazwiska francuskiego ambasadora w Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był w dużej mierze odpowiedzialny za wprowadzenie tej używki na dwór królewski w Paryżu. I jakkolwiek określenie "tytoń" przyjęło się do powszechnego użytku i zdominowało wszystkie pozostałe, tak nazwa "Nicotiana" pozostała jako nazwa rodzajowa samej rośliny (z rodziny Solanaceae).
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro, cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie, grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu, zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane duże liście.
Tytoń i zwyczaj palenia trafiły do Europy przed rokiem 1520. Moda na palenie i żucie tytoniu zaczęła się powoli rozpowszechniać pomimo tego, że było to nielegalne. Sto lat później zwyczaj ten ogarnął również Bliski Wschód, jednak wielu władców podjęło stosowne kroki, aby ograniczyć społeczny zasięg tego zjawiska. W 1614 roku Jakub I wydał dekret zabraniający palenia tytoniu w Wielkiej Brytanii, natomiast 10 lat później papież Urban I zakazał palenia cygar hiszpańskim księżom.
Z początku Hiszpanie przywozili surowce z Kuby i sami zwijali cygara. W 1731 roku powstały w Sewilli słynne królewskie fabryki. Jednak w roku 1821 król Hiszpanii Ferdynand VII zezwolił Kubie, która była wtedy kolonią hiszpańską, na samodzielną produkcję cygar i tak narodziły się havany. Wkrótce kubańscy wytwórcy zaopatrywali w cygara cała Koronę hiszpańską. W uznaniu za ten gest, kubańczycy dostarczali hiszpańskiemu królowi skrzynkę swoich najlepszych cygar każdego roku. Były to osławione Trynidady. Po dziś dzień, pod rządami Fidela Castro, co roku przesyłają królowi Hiszpanii symboliczną partię cygar Cohiba. A Hiszpania w zamian jest największym importerem na świecie kubańskich cygar.
Amerykańska kariera tytoniu rozpoczyna się w 1612 r w Jamestown, gdzie powstała pierwsza plantacja z przeznaczeniem na eksport. Plantatorem, który wprowadził tytoń do Virginii był Anglik John Rolfe - mąż indiańskiej księżniczki Pocahontas. Prawdziwą popularność cygara osiągnęły w czasie prezydentury Abrahama Lincolna. Przemysł cygarowy prosperował doskonale aż do 1960 roku, kiedy to amerykanie (a za nimi cały świat) na przykładzie papierosów zdali sobie sprawę ze szkodliwego wpływu palenia na zdrowie. W tym czasie Stany nałożyły embargo na Kubę, zakazujące przywozu dóbr z Kuby do Stanów Zjednoczonych. Obecnie cygara dostają się tam przez pośredników z innych krajów.
Budowa
Niby mówi się, że najlepsze kubańskie cygara są zwijane między udami młodych kobiet. Byłoby to zbyt piękne. Ręce, a nie uda, są używane do produkcji doskonałych cygar.
Aby zrozumieć rzemiosło produkcji cygar trzeba najpierw poznać właściwe słownictwo i budowę. Jeden z dwóch końców cygara, ten który się trzyma w ustach jest nazywany główką, a ten który się pali stopą. Wokół główki owinięty jest mały kawałek tytoniu, nazywany czapką lub kapturkiem, który schodzi do korpusu cygara, który z kolei chroni pokrywę przed rozwinięciem. W skład konstrukcji cygara wchodzą trzy główne składniki - wkładka, zawijacz i pokrywa. Właśnie ich zestawienie oraz sposób, w jaki są złożone, powoduje wszelkie różnice.
Wkładka jest rdzeniem cygara i jego właściwym środkiem, który jest owinięty pokrywą i zawijaczem. Zrobiony jest z długich liści tytoniu wkładki, które biegną na całej długości cygara lub też z krótkich liści tytoniu wkładki - krótszych pociętych kawałków, typowych dla maszynowo wyrabianych cygar. Cygara premium wykorzystują jedynie długie liście wkładki, co zapewnia ten sam smak całego cygara i wytwarza długi popiół. W wypełniaczach cygar premium są połączone co najmniej dwa lub trzy rodzaje tytoniu aby stworzyć paletę smaków cygara. Ona właśnie odpowiada za smak cygara ponieważ stanowi 98% jego całości. Najlepszy tytoń na wkładki pochodzi z Kuby, Dominikany, Hondurasu, Brazylii, Meksyku i Jamajki.
Zawijacz jest pierwszą warstwą przykrywającą wkładkę. W dobrych gatunkowo cygarach, jest to specjalny liść mający odpowiednią wytrzymałość, aby utrzymać w całości zwój. Cygara z rynku masowego mogą wykorzystywać "homogenizowany" zawijacz, zrobiony z części tytoniu, który został pocięty i z powrotem złączony. Zawijacz wpływa na smak, prędkość palenia i aromat cygara, a jego smak musi być zgodny ze smakiem wkładki i pokrywy.
Pokrywa jest przysłowiową okładką, po której można ocenić książkę. Musi być estetycznie przyjemna, pozbawiona żyłek, o równej strukturze i przyjemna w dotyku. Ale to nie wszystko. Pokrywa może decydować, aż do 60% o smaku cygara, tak więc musi to być jeden doskonały liść, dobrze dobrany aby uzupełniał i podwyższał udział wkładki i zawijacza. Artyzm potrzebny do dobrania pokrywy należy do osoby zwijającej cygaro, która jest najbardziej wykwalifikowaną osobą w hierarchii fabryki cygar.
Mając te trzy składniki, wciąż są trzy sposoby złożenia cygara, tak aby uzyskać różne jego typy. Każdy etap konstrukcji ręcznie wytwarzanych cygar, w pełni tego słowa znaczeniu, jest wykonywany poprzez ręczną pracę. W cygarach skręcanych częściowo maszynowo a częściowo ręcznie, wkładka jest formowana przez maszynę, lecz zawijacz nakładany jest ręcznie. W całkowicie maszynowo produkowanych cygarach, wszystkie etapy są wykonywane przez maszynę.
Produkcja
Oryginalne cygara, wytwarzane wyłącznie z naturalnych produktów, rozpoczynają swoją historię na plantacji tytoniu. Bardzo niewiele miejsc na świecie jest obdarzonych glebą, temperaturą i wilgotnością, które mogą wyżywić sadzonkę, aby przekształciła się w roślinę, której liście będą przydatne w procesie wytwarzania cygar. Rodzaj i jakość tytoniu są różne w zależności od miejsca jego uprawy. Nasiona tytoniu określąją ponadto smak, aromat, wielkość, kolor i strukturę rośliny.
Już na samym początku rozchodzą się drogi nasion tytoniu cygarowego, z których wychodowane będą liście na zawijacz (binder), pokrywę (wrapper) i wkładkę (filler).
Życie cygar premium rozpoczyna się, gdy najmniejsze nasiona oczekują w "poczekalni" przez ponad 45 dni, a następnie są sadzone w prostych rzędach jak żołnierze w szeregach. Aby na przykład otrzymać wysokiej jakości liście okrywające sadzi się najpierw każdą sadzonkę odpowiedniego gatunku tytoniu w małych doniczkach i umieszcza w cieplarniach. Dopiero póżniej przesadza się je do gruntu. Szczególnie ważne jest zapewnienie młodym sadzonkom wystarczającej ilość wody. Dlatego też na plantacjach tytoniu układa się co roku kilometry rynien. Każda sadzonka tytoniu otrzyma w pierwszych pięciu dniach swojego wzrostu ok. 5 litrów wody. Kolejne 45 dni i rośliny są gotowe na swoje pierwsze "podrasowanie"; usuwa się niektóre liście przeznaczone na cygara. Sekret smaku cygara rozpoczyna się już w tym miejscu, umiejscowienie liści na łodydze daje im odmienne smaki. Valdo, liść z dołu - posiada najłagodniejszy smak, seco ze środka - średni smak i ligero ze szczytu - posiada najsilniejszy smak i strukturę. Nawet po pięciu czy sześciu "podrasowaniach" krzew tytoniu dostarcza zaledwie od 16 do 18 liści, które spełniają wysokie standardy wytwarzania cygar premium.
Te starannie wybrane liście są następnie pakowane zgodnie ze swoją strukturą oraz wielkością i luźno rozwieszane w szopach służących do ich konserwowania - na okres od 3 do 8 tygodni, w zależności od pogody i zamierzonego rezultatu. Liście umieszczone w szopach są zielone, tracą one następnie swój kolor i nabierają odcieni brązu. Po okresie przechowywania w szopie będą one ponownie klasyfikowane i podzielone, oraz pogrupowane według wielkości, struktury i koloru i sytuacja ta powtarza się ciągle przez cały okres przygotowania. Na tym etapie są one składane w paczuszki liczące 20 liści - zwane "rękoma" i są gotowe do rozpoczęcia najważniejszego procesu, jakim jest fermentacja, w czasie którego liście przekształcają się ze zwykłej rośliny w skarbnicę możliwości palenia.
Dostatecznie wysuszone liście są składowane w wolnostojące "monolity" o wysokości od 2 do 4 metrów, ważące nawet do 8 ton. Ciasne upakowanie tych stert czy "burros" skutecznie odcina dopływ powietrza i rozpoczyna proces fermentacji lub "pocenia się", jak się ten proces niedelikatnie nazywa. Powoli temperatura wewnętrznych liści zaczyna rosnąć. Z liści wydziela się wilgoć, sok, nikotyna i amoniak. Wszystkie te składniki muszą być na takim samym poziomie i w takiej samej temperaturze, aby proces przebiegał jednolicie. Gdy liście nabierają głębi, zapachu i charakteru, żar i aromat wypełniają całą okolicę. Kontrolowanie temperatury jest kluczową sprawą. Gdy wzrasta temperatura, w sterty wpychane są długie termometry. Najwyższe osiągane temperatury to ok. 70 stopni Celsjusza, lecz przeciętna wynosi około 50 stopni Celsjusza - z wyjątkiem maduro, które wymagają wyższych temperatur, aby pogłębić swój kolor.
Gdy temperatura osiągnie wymagany poziom, każda ze stert jest "przewracana", tzn. szczytowa "ręka" jest usuwana, liście z niej wymieszane i umieszczona na ziemi, tak aby stały się dnem nowej sterty. Takie odbudowywanie sterty od dołu do góry może mieć miejsce nawet dziesięć razy przez okres od jednego do trzech miesięcy, pod obserwacją tych, którzy sprawdzają wiek, strukturę i kolor. Liściom, które staną się maduro może zająć nawet do sześciu miesięcy, aby osiągnąć swoje bogate, intensywne odcienie czerni i brązu. Proces jest zakończony, kiedy temperatura się wyrówna po "przewróceniu". Niedostateczna fermentacja daje cygaro, które gaśnie i co gorsze, ma cierpki, gorzki smak oraz wywołuje uczucie palenia w klatce piersiowej. Lecz gdy dojdzie do przefermentowania, liście będą "zużyte" i bez smaku, tak więc bez odpowiednio długiej fermentacji nie będzie faktycznie cygar.
Kiedy fermentacja jest zakończona, tytoń jest ponownie skrupulatnie sortowany, oznaczany zgodnie ze swoim pochodzeniem i datą a następnie przenoszony do magazynu na "leżakowanie", czyli okres wypoczywania, który może trwać od jednego do trzech lat lub dłużej.
Po opuszczeniu magazynu tytoń jest tak kruchy, jak pożółkły papier, który zbyt długo leżał na strychu. Aby stał się ponownie giętki, liście są delikatnie spryskiwane wodą - procedura ta nazywa się "casing" i polega na użyciu precyzyjnej ilości wilgoci niezbędnej do przywrócenia spragnionym liściom życia. Są one wtedy gotowe do operacji usuwania żyłek i w niektórych przypadkach rozdzielania liści - zawijaczy na lewą i prawą połowę w celu zapewnienia odpowiedniego wzoru na ręcznie produkowanych cygarach. Na koniec są one ostatecznie badane i segregowane na liście wkładki, pokrywy i zawijacza.
Osoba dobierająca tytoń wybiera w tak dokładnych proporcjach, aby dać temu gatunkowi jego wyróżniający się smak. Ręcznie robione cygara rozpoczynają swoją historię w rękach osoby formującej wkładkę w cylindryczny kształt. Oczywiście procedura ta nie jest taka prosta i nie polega na zrolowaniu liści czy złożeniu ich jak książki. Zamiast tego tytoń jest marszczony razem jak wachlarz, aby stworzyć poziome prześwity dla dobrego ciągu oraz aby przy paleniu cygara, przy każdym zaciągnięciu się można było wyciągnąć cały smak tytoniu od jego początku do końca. Wkładka jest zawijana w liść zawijacza i staje się uformowanym cygarem pozbawionym pokrywy. Takie niekompletne cygara umieszcza się po dziesięć w rzędzie w drewnianych formach, mających rozmiar zamierzonego ostatecznego produktu. Formy są umieszczane w specjalnych prasach, które odpowiednio mocno ściskają te cygara, aby uzyskać kształt właściwego cygara. W czasie tego ściskania, trwającego do 45 minut, cygara te są regularnie obracane, aby wytworzyć spodziewany cylindryczny kształt.
Następnie trafiają one do rąk osoby rolującej cygara - zwijacza, który tworzy elitę jako najbardziej wykwalifikowana osoba w grupie wytwarzających cygara. Doświadczony zwijacz przycina liść pokrywy do rozmiaru i zaokrągla cygaro w ten sposób, że czubek liścia jest na "stopie" a główna część liścia wypada na "główce" cygara. W ten sposób łagodniejszy smak tytoniu będzie zawarty w pierwszych zaciągnięciach się palącego. Następnie wycina on małe kawałki na "czapkę" i przykleja je na główce za pomocą odrobiny naturalnego kleju drzewnego. Każdy, kto zamierza zostać mistrzem w rolowaniu, czyli torcedor, musi praktykować przez dwa lata.
Czynności przy ręcznym zwijaniu cygara:
przygotowanie wkładki i jej związanie
owinięcie wkładki przyciętym liściem łączącym tzw. zawijaczem
rozciągnięcie przygotowanego liścia okrywającego i przycięcie go do odpowiedniej wielkości
zwinięcie liścia okrywającego w rurkę
wypełnienie zrolowanego liścia okrywającego przygotowaną wcześniej wkładką z zawijaczem
W tym miejscu całego procesu, rola człowieka staje się drugoplanowa i natura przejmuje ponownie dowodzenie. Skończone cygara, których tytoń został zwilżony w celu obróbki, pozostawia się do wyschnięcia w cedrowych pomieszczeniach o kontrolowanej temperaturze. To nakładanie się smaków trwa co najmniej trzy tygodnie, ale może być przedłużone do kilkunastu miesięcy czy nawet ponad roku w przypadku specjalnych serii cygar.
Gdy cygara są wreszcie ukończone, podlegają jeszcze jednemu badaniu, w czasie którego są dokładnie dzielone według koloru i pakowane do pudełek. Każde pudełko musi zawierać cygara wyłącznie w jednym odcieniu, gdyż czynnik ten nie jest związany ze smakiem, jakością czy konsystencją. Jest to kwestia estetyki.
Jednakże ręcznie produkowane cygara nie są jedynymi dobrymi. Cygara, które formowane są maszynowo i zawijane rękoma nie są pozbawione całej tej troski, ponieważ podczas gdy maszyna formuje cygaro bez pokrywy, zwijacz nakłada liść pokrywy i cygara są z odpowiednią starannością sprawdzane, sortowane i leżakują. Prawnie cygara takie mogą być w dalszym ciągu nazywane ręcznie robionymi i proces ich formowania przez maszyny faktycznie może być zaletą, jako że gwarantuje spójność. Nierówne rezultaty i ludzkie błędy, które zawsze mogą się przytrafić w czasie ręcznej pracy, mogą być uniknięte przy użyciu maszyn. Ponadto maszynowo formowane cygara są znacznie tańsze, niż te ręcznie robione, co czasem gra istotną rolę
Cygara wytwarzane całkowicie maszynowo tworzą ogólnie kategorię masowych, tanich cygar. Są one często wytwarzane z homogenizowanych liści tytoniu (HTL), zawierających łodyżki i włókna tytoniu zmieszane ze substancją podobną do celulozy. Homogenizowany liść tytoniu, często produkowany w arkuszach, może być wykorzystywany jako zawijacz lub pokrywa. Cygara wytwarzane maszynowo są z definicji najbardziej spójne ze wszystkich i są one naprawdę łagodne, a więc mogą być idealnym wyborem dla tych, którzy palą kilkanaście cygar dziennie.
Występują również maszynowo wytwarzane cygara, które nie są przeznaczane na masowy rynek i są one jednymi z najpopularniejszych na świecie. Są to europejskie cygara typu holenderskiego, produkowane przez takie firmy jak Christian of Denmark, Schimelpenninck i Villiger. Niektóre z tych suchych cygar są w całości z tytoniu, podczas gdy inne wykorzystują zawijacz i pokrywę z homogenizowanych liści. Generalnie są one maszynowo formowane i używa się w nich krótkich wkładek, ponieważ zaliczane one są do kategorii krótkich cygar. Nie oznacza to, że suche cygaro nie może być doskonałe. Można je znaleźć w repertuarze wybrednych palaczy, a niektórzy koneserzy preferują wyłącznie te cygara.
Miejsca upraw
Jedynie doskonała pogoda nie jest wystarczająca, potrzeba jeszcze gleby, a ponadto żadne dwie lokalizacje nie są nigdy dokładnie takie same. Tak więc, nawet na Kubie, tytoń do liści zawijacza, pokrywy i wkładki z hodowanych w kraju gatunków nazywanych puros, jest jedynie uprawiany w kilku miejscach, z których najsłynniejsza jest dolina Vuelta Abajo w zachodniej części kraju. Najlepszy na świecie zawijacz, z cienistych hodowli liści w Connecticut, rośnie jedynie na stu akrach w tym stanie. Zawijacz z Connecticut hodowany w Ekwadorze może być doskonały, ale i tak będzie inny. Bez znaczenia jest jak doskonałe będą cygara produkowane w Republice Dominikany, Hondurasie, Nikaragui, Meksyku czy na Kubie - nie będą one nigdy takie same. Wszystkie posiadają specyficzne cechy, które pochodzą z gleby, gdzie były uprawiane - podziemnych składników, których nie da się zastąpić.
Produkcją ręcznie wyrabianych cygar zajmują się głównie Kuba, Dominikana, Ekwador, Honduras, Jamajka, Nikaragua, Brazylia, Meksyk, Filipiny i USA. Niejednokrotnie już na podstawie wstępnej obserwacji można dokonać przybliżonej oceny kraju pochodzenia danego cygara. Dla znawców przedmiotu możliwe jest rozróżnienie cech charakterystycznych umożliwiających rozpoznanie konkretnych stylów, powiązanych z danym krajem. Zadanie to jednak utrudnia niejednokrotnie sprowadzanie przez producentów mieszanek tytoniów z różnych krajów a nie opieranie się wyłącznie o uprawy lokalne.
Poniżej przedstawiam, krótki przegląd kilku krajów - producentów:
REPUBLIKA DOMINIKANY - bez wątpienia najpopularniejsze cygara w Stanach Zjednoczonych, łagodne, ze słodkim, podobnym do orzecha smakiem. Powszechne są tonacje ziemne i roślinne. Głównym rejonem uprawy jest dolina Cibao.
HONDURAS - cygara, które są silniejsze i ostrzejsze niż dominikańskie. Prawie tak bogaty smak jak tytoniu z Kuby, poniekąd kubańska tradycja i szacunek dla kubańskich producentów stanowi podstawę przemysłu tytoniowego w Hondurasie. Tytoń jest tutaj uprawiany zasadniczo od wybrzeża San Pedro Sula do wzgórz Santa Rosa de Compan i dalej po pogranicze z Nikaraguą.
KUBA, HAWANA - uznawane za najlepsze na świecie, cygara hawańskie od średnich do pełnosmakowych, z ziemną, kawową i miodową tonacją. Hawański tytoń jest również używany w europejskich suchych cygarach. Rejony uprawy tytoniu na Kubie to: Semi-Vuelta, Remedios, Partido, Oriente i Vuelta-Abajo.
JAMAJKA - jamajskie cygara, z najsłynniejszym z nich Macanudo, są nieco łagodniejsze niż dominikańskie.
NIKARAGUA - cygara nikaraguańskie, wciąż poprawiające się, są średnio słodkie, o pełnym smaku i aromatyczne.
EKWADOR - cygara ekwadorskie są łagodne i pełnoaromatyczne.
KAMERUN - tytoń ten jako liść pokrywy, a nie jako cygaro, łączy w sobie ostry smak i ostry aromat.
SUMATRA - podobnie jak wyżej, tytoń a nie cygaro, choć łagodny jest dość ostry.
MEKSYK - wciąż cygara typu premium, ale z nieprzewidywalnym zakresem smaków - od łagodnych do ciężkich.
BRAZYLIA - tytoń i cygara z Brazylii mają tendencję do bycia ciemnymi, bogatymi w smak oraz łagodnymi z lekko słodkim zapachem.
Kolory, kształty i formaty
Kolor - uzyskanie jednolitego i właściwego koloru jest jedną z trudniejszych w całym ciągu technologicznym produkcji cygar. Każdy producent preferuje własne oznaczenia kolorów, co wynika z faktu, iż producenci rozróżniają ponad 60 odcieni, co czyni wszelkie uogólnienia niezwykle trudnymi, niemniej można przyjąć umownie, iż palący cygara ograniczają się do siedmiu.
Generalnie, im jaśniejszy kolor, tym łagodniejszy smak, im ciemniejszy odcień tym słodszy i pełniejszy bukiet smaku. Poniżej przedstawiono najczęściej używane zestawienie barw:
(AMS - American Market Selection) - double claro, candela, jade, claro
(EMS - English Market Selection) - colorado claro, colorado
(SMS - Spanish Market Selection) – maduro, double maduro, oscuro, maduro maduro
* Claro Claro - ta pokrywa w zielonawym odcieniu występuje również pod nazwą, candela, jade oraz A.M.S. - American Market Selection (Wybór Amerykańskiego Rynku), ze względu na swą minioną popularność w USA. Cygaro to daje bardzo łagodny, prawie słodkawy smak.
* Claro - jasne, żółtawo-brązowy liść preferowany ze względu na swój neutralny smak.
* Colorado Claro - jasno brązowy z lekkim smakiem.
* Colorado - odcień czerwonawo-brązowy do brązowego. Ze swoim bogatym smakiem i subtelnym aromatem, owijacz ten nazywany jest E.M.S. - English Market Selection /Wybór Rynku Angielskiego/, ponieważ w przeszłości był bardzo doceniany w Europie, a obecnie również w Stanach Zjednoczonych.
* Colorado Maduro - średni kolor brązowy o średniej mocy.
* Maduro - kolor tej pokrywy najlepiej opisuje określenie czarna kawa, i określenie również dobrze opisuje moc jego smaku. Znany jest również jako S.M.S. - Spanish Market Selection /Wybór Rynku Hiszpańskiego/.
* Oscuro - prawie czarny kolor tego liścia jest ciemniejszy niż jakiegokolwiek innego, ponieważ jest on najdłużej pozostawiany do dojrzewania na plantacji tytoniu i przechodzi dłuższy okres poddawania obróbce.
Kształt i format - cygara wypełnione, owinięte i zrolowane przedstawiają sobą szeroki wachlarz form, między którymi różnice są wyrażone ułamkami cali. Swego czasu, cygara danej nazwy, takie jak Churchill posiadały standardową wielkość. Ale już tak nie jest. Dzisiaj "Churchill" może mieć wielkość od 6,3 do 8 cali i ten luźny związek między nazwą i rozmiarem występuje we wszystkich wielkościach.
Cygara są opisywane poprzez swoją długość w calach i swoją średnicę, nazywaną średnicą pierścienia, która jest mierzona w sześćdziesiątych czwartych częściach cala. Tak, więc cygaro opisane jako 6,1 x 46 oznacza cygaro długości sześciu i pół cala o średnicy nieco mniejszej niż 0,3 cala /48/64/. Europejczycy używają milimetrów i mierzą raczej obwód cygara niż jego średnicę. I tak 6,1 x 46 staje się 165 mm x 18,26 mm. Ponieważ nazwy i wielkości nie zbiegają się jednolicie, najlepiej jest poszukiwać preferowanej wielkości, nie bacząc na to jaką nazwę wybrał dla tego cygara producent.
Niezależnie od długości i obwodu, są dwa główne typy cygar: parejos - cygara z prostymi bokami i figuardos – te inne niz parejos, czyli z nieregularnymi kształtami.
Parejos mogą być podzielone na więcej kategorii, natomiast najczęściej bywają w następujących formatach:
* Corona - cygaro to, ze swoją arystokratyczną nazwą, jest tradycyjnym wyznacznikiem, na podstawie którego mierzy się wszystkie inne rozmiary. Jego średnia wielkość 5,1 do 6 cali na 42 do 44 nadaje się na większość okazji i oferuje, co najmniej 45 minut przyjemności palenia. Jak większość cygar o prostych bokach corona posiada otwartą stopę i zamkniętą główkę.
* Churchill - o rozmiarach, co najmniej 7 x 47, Churchill jest cygarem mocnym, o pełnym smaku, które bierze swój charakter od swego imiennika Winstona Churchilla, który wypalił w swoim życiu prawdopodobnie najwięcej cygar na tej planecie.
* Double corona - ze swoimi rozmiarami ok. 6,1 x 48, cygaro to reprezentuje szkołę "im większe tym lepsze" i oferuje pokaźny obwód, przy dobrze wymieszanych tytoniach i pełnym smaku. Powiększenie fotki
* Petit corona - jak wskazuje nazwa, jest to mniejsze cygaro o wielkości od 5 do 5,1 cala, o średnicy pierścienia 38 - 44, idealne do krótszego palenia.
* Panatela - te cygara są generalnie dłuższe i cieńsze niż corona. Smukłość tego cygara powoduje zmniejszenie ilości tytoniu mieszczącego się w nim, oraz wiążący się z tym spadek ilości składników mieszanki wchodzącej w skład w bukietu. Dodatkowo, mniejszy obwód pierścienia rozpala się bardziej niż większy obwód.
* Lonsdale - są to cygara łączące w sobie cechy różnych cygar. Są one grubsze niż panatela i dłuższe niż corona.
* Rothschild - oto solidne i zwięzłe cygaro. Rothschild, będący krótkim cygarem, ale z pierścieniem o średnicy 50, jest dość pokaźnym typem.
Nieregularne figuardos są wyróżniającymi się osobowościami w świecie tytoniu. Każde posiada specyficzne cechy, które dodają konkretną jakość doświadczeniu palenia. Stopa lub główka tych cygar może być otwarta lub zamknięta, zaostrzona lub zaokrąglona. Mogą one wyglądać zabawnie, ale można je znaleźć w zbiorach poważnych palaczy. Poniżej przedstawiono niektóre z głównych kształtów figuardos, mogących wystąpić z pewnymi odmianami:
* Perfecto - kiedyś popularne, obecnie prawie karykaturalne, perfecto jest zwężone na obu końcach z wybrzuszeniem w środkowej sekcji.
* Torpedo - cygaro o nazwie i kształcie broni, torpedo posiada zaostrzoną główkę, zamkniętą stopę i środkowe wybrzuszenie.
* Pyramid - to cygaro posiada zaostrzoną zamkniętą główkę i otwartą, rozszerzoną stopę, co czyni pierwsze zaciągnięcie się pamiętnym.
* Diadema - wyniosłe, 8 calowe lub większe cygaro o średnicy pierścienia co najmniej 60, posiada proste ścianki z zaokrągloną główką i najczęściej otwartą stopą.
* Culebra - w języku hiszpańskim oznacza to węża, culebra jest potrójnym wrzecionem - trzy długie, cienkie cygara splecione razem. Zaostrzone główki są oddzielone i przeznaczone są do palenia każdego z osobna.
* Bellicoso - przy 5,1 calach i średnicy pierścienia 52, cygaro to posiada względny obwód i kształtną ostro zakonczoną szyjkę, która jest łatwa do przycinania.
* Suche - aby dodać jeszcze jeden wymiar, należy pomyśleć o małym i suchym cygarze, dwa atrybuty, których żadne z powyższych cygar nie oferuje i które mogą wydawać się niepożądane. Maleńkie europejskie cygara typu "holenderskiego" są kolejną interesującą odmianą, posiadającą swoje zalety. Sprzedawane w paczkach w kilkunastu rozmiarach, łatwe są do przenoszenia lub przechowywania w kieszeni lub szufladzie. Ponieważ nie wymagają one nawilżania, mogą być przewożone przez długi okres czasu. Te idealne na krótkie przerwy "suche" cygara, są dostępne w szerokiej gamie smaków od jasnych i łagodnych do ciemnych i bogatych.
Najlepsze - oczywiście spośród tych wszystkich typów i kształtów, niektóre cygara uważane są za będące lepszej jakości niż inne. Generalnie, wśród poważnych palaczy, najpopularniejszymi cygarami są cygara markowe /premium/ produkowane z długich liści tytoniu wkładki. Są to głównie ręcznie produkowane cygara, ale to mogą być również maszynowo formowane i ręcznie zwijane. Idąc dalej w hierarchii jakości są cygara super - premium, które wyróżniają się specjalnie wyselekcjonowanymi tytoniami we wkładce i pokrywie, o dodatkowym okresie leżakowania. Wchodząc w jeszcze bardziej ekskluzywne rejony, napotkamy cygara rocznikowe, które podobnie jak wina, są produkowane z wyłącznie jednego wybitnego rocznika tytoniu. Z własnymi oznaczeniami i pudełkami, cygara rocznikowe są sprzedawane ze wszystkimi atrybutami ekskluzywności.
Jak palić – maniery
Jest kilkanaście rzeczy, których nie powinno się robić na tym etapie. Nie ma powodu, aby usuwać banderolkę z oznaczeniem, która mimo wszystko jest częścią doskonałego rzemiosła, odróżniającego cygaro od bardziej plebejskich rozrywek. Oprócz względów estetycznych, nalepka ta może być przytwierdzona do pokrywy za pomocą odrobiny kleju i ściągnięcie jej może spowodować uszkodzenie delikatnej pokrywy. Jeśli naprawdę zależy nam na ściągnięciu tejże nalepki, wystarczy poczekać aż ciepło rozgrzanego cygara rozpuści klej. A przede wszystkim należy opanować odruch, jeśli taki występuje, lizania cygara. To nie jest rożek lodowy, którego jedzenie należy do całkiem innego rodzaju słabości. Praktyka ta ma swoje korzenie w czasach, gdy nie było jeszcze pojemników do przechowywania cygar w wilgoci, i jest obecnie nie tylko niepraktyczne, ale również niesmaczne. Czasem stosuje się to do cygar suchych.
Cięcie
Przycięcie głowy cygara, czyli otwarcie, nie może być byle jakie, lecz musi być bardzo staranne, uwzględniające delikatność z jaką "czapka" została nałożona na główkę. Dobre przycięcie umożliwia odpowiednie zaciąganie się cygarem. Najlepsze cięcie to te przed linią wyznaczoną przez koniec kapturka. Otwiera ono 75%-85% powierzchni cygara. Najlepiej otworzyć najwięcej jak się da, nie odcinając jednak całkowicie kapturka. Może to być cięcie za pomocą gilotyny - czyli cięcie wzdłuż linii prostej przez główkę, cięcie "V" - klinowe wycięcie w kształcie litery V lub przebicie - czyli zrobienie otworu na środku główki.
Instrumentami przeznaczonymi do tego precyzyjnego aktu przemocy są: gilotyna, wycinarka, dziurkacz lub nożyczki. Niezależnie od tego, jakiego narzędzia będziemy używać, idealne przycięcie musi być szybkie i precyzyjne. Jeśli uszkodzimy miejsce, w którym "czapka" łączy się z pokrywą, cygaro rozwinie się i będąc rozcapierzone na końcu. Nie chcemy przecież aby kawałki tytoniu zostawały nam w ustach, a cygaro się rozwijało.
Gilotyna, które wygląda i działa jak jej imienniczka, daje czyste, równe i okrągłe otwarcie na końcu cygara, umożliwiając łatwe zaciąganie się i pełny smak. Niedrogie plastikowe gilotyny są łatwe do przenoszenia i starczają na kilkanaście miesięcy. Są modele lepszej jakości, takie jak przycinacz do cygar Paul'a Gamarian, który posiada stalowe ostrze Sheffield'a. Oraz model dwuostrzowy - taki jak przenośny przycinacz do cygar od Zino Davidoffa, którego zaletą jest szybsze i czystsze cięcie. Niezależnie od tego, który instrument wybierzemy, należy pamiętać, iż tępe ostrze zniszczy cygaro. Szybkie i precyzyjne cięcie jest celem każdej gilotyny, niezależnie od tego czy napędzała ona Rewolucję Francuską czy rozpoczyna przyjemność związaną z paleniem cygara.
Wycinarka daje cięcie z dwoma płaszczyznami, pozwalające na dobre zaciąganie się. Ale niewiele ostrzy pozostawia nieposzarpane brzegi. Poza tym wycinarka nie jest właściwa dla cygar o większej średnicy pierścienia i prawie niemożliwe jest naostrzenie jej ostrzy.
Przekłuwacz produkuje otwór a nie cięcie, i w tym leży cała trudność. Gdy cygaro jest nakłute, tytoń może się rozłożyć się na bokach i na dnie otworu, wpływając na zaciąganie się, szczególnie przy cygarach o większych pierścieniach niż 50. Z powyższych powodów, przekłuwacze nie są już dłużej popularne.
Są również nożyczki do cygar, ale ich używanie wymaga doświadczenia. W sytuacji bez wyjścia możemy użyć noża, ale wycięcie klina w główce cygara za jego pomocą wymaga chirurgicznej precyzji, tak aby otworzyć je a nie amputować.
Na koniec, zręczne ściągnięcie "czapki" za pomocą paznokci jest jakąś tam dostępną metodą, ale aby utworzyć wymagany przez nas otwór, przez który będzie wydobywać się dusza cygara, potrzebne są zwinne, ostre paznokcie. Trzeba zatoczyć nimi okrąg i ściągnąć kaputurek, czyli tak jak nożem.
Rozmiar cięcia jest tak samo istotny jak rozmiar wybranego cygara. Ma on wpływ na smak, zaciąganie się, długość palenia i oczywiście jakość naszego doświadczenia. Otwarcie cygara, które jest zbyt duże, spowoduje wciągnięcie w usta dymu, z nadmiernym żarem i gorzkim smakiem. Cygaro spali się zbyt szybko, i czas spędzony z cygarem będzie ogólnie zmarnowany. Jednakże, zbyt małe otwarcie ma inne nieapetyczne cechy. Zaciąganie będzie trudne, ilość dymu niewielka, a smak zepsuty koncentracją substancji smolistych i nikotyny. Idealne cięcie jest nieco mniejsze niż średnica cygara. Generalnie gilotyna spełnia to zadanie szybko i właściwie.
Podpalanie
Obcięte cygaro jest gotowe do przypalenia. Istnieją tysiące odmian, kształtów i kolorów przyborów do przypalania cygar, począwszy od skromnych tekturowych zapałek po drogie ekskluzywne zapalniczki.
W prawidłowo zapalanym cygarze płomień nie powinien dotykać cygara. Sposób, w jaki zapala się cygaro wpływa na jego smak i na to jak będzie się ono paliło, tak więc prawidłowe zapalenie jest bardzo ważne. Najlepsze zapalniczki są zasilane butanem, ze względu na swoje bezbarwne i bezzapachowe paliwo. Długie zapałki do zapalania cygar, wykonane z drewna cedrowego, są kolejnym dobrym rozwiązaniem.
Z cygarem w jednej ręce i zapalniczką w drugiej, po zapaleniu zapałki, należy odczekać moment aż siarka wypali się, i wtedy można rozpoczynać. Nigdy nie należy wkładać stopy cygara do płomienia. Ta zakazana czynność spowoduje, iż tytoń zamieni się w węgiel, a smak spalenizny będzie towarzyszył nam od pierwszego do ostatniego zaciągnięcia się. Nigdy też nie należy rozpoczynać z cygarem w ustach, bo przypadkowe zaciągnięcie wciągnie zapachy drewna zapałek do cygara. Najlepiej trzymać w ręce około ćwierć cala od płomienia pod kątem 40 stopni. Cygaro należy powoli obracać, tak aby wypełniacz zaczął się tlić, a obwód stopy cygara został lekko i równo opalony. Jeśli cały obwód nie będzie równo rozgrzany, cygaro nie będzie paliło się równo. Jeśli jedna strona będzie paliła się szybciej niż pozostałe, nastąpi tzw. tunelowanie i cygaro nigdy nie będzie paliło się prawidłowo. Kiedy zobaczymy juz popiół otaczający pokrywę i wznoszącą się strużkę dymu, należy przybliżyć cygaro do ust, delikatnie zaciągnąć się, obracając je nad płomieniem (ale nie wkładając cygara do płomienia) w celu zapalenia całego zewnętrznego obwodu. Jeśli cygaro jest prawidłowo zapalone, pierwsze zaciągnięcie będzie najbardziej aromatyczne i satysfakcjonujące.
Od czasu do czasu, nawet dobrze zapalone cygaro, może zgasnąć w trakcie palenia. Jeśli się to przytrafi, należy strącić popiół i sprawdzić czy ogień faktycznie zgasł - robi się to poprzez przedmuchanie cygara. Jeśli nie pojawi się żaden dymek, należy najpierw rozgrzać końcówkę cygara, a następnie zapalić ponownie.
Degustacja
Ze względów praktycznych, ciąg (wskazujący na prawidłowość konstrukcji) jest najistotniejszym wyznacznikiem jakości cygara.
Zasadą numer jeden jest to, iż palący cygaro nigdy nie wciąga dymu do płuc. Po prostu przetrzymuje dym w ustach dla przeżycia rozkosznej chwili i następnie wypuszcza dym obserwując jego unoszenie się. Smak cygara i aromat są przenoszone przez dym, kiedy wchodzi on do ust i je opuszcza, pozostawiając po sobie smak - ostry, orzechowy, drzewny, bogaty lub słaby, trudny do zdefiniowania ziemisty posmak, dotyk wzniosłości - odczucia, które nie mogą być przekazane słowami, lecz zawarte są w dymie, najbardziej z ulotnych substancji.
Wciąganie dymu nigdy nie powinno być pospieszne, a przynajmniej w odstępach jednominutowych, aby utrzymać cygaro zapalone. Puszczanie dymu jak komin jest nie tylko nieeleganckie, ale również sprzeczne z celem palenia cygara, którym jest przyjemność kontemplowania. Dodatkowo, zbyt częste wciąganie dymu spowoduje przegrzanie cygara i wytworzy ostry smak. Jak Auguste Barthelmy napisał w L'art de Fume Pipe & Cigare (Sztuka palenia fajki i cygara - 1849) - "...Prawdziwy palacz cygara powstrzymuje się od imitowania Wezuwiusza".
Spokojnie palące cygaro dostarczy 45 minut lub więcej przyjemności, w czasie których dobrze jest utrzymać główkę cygara tak suchą jak to tylko możliwe. Oznacza to, iż cygaro nie powinno być trzymane w ustach. Mokre cygaro wygląda nie tylko paskudnie, ale również zaczyna kiepsko smakować, gdy substancje smoliste i nikotyna zbierają się w ślinie. Cygaro powinno być mocno trzymane w ustach w trakcie wciągania dymu, ale niezaciskane. Powinno się delektować aromatem, a nie smakować mokry tytoń.
Gdy będziemy już wyczuleni na odcienie aromatu, oczywistym stanie się, iż pierwsze pół cygara nie jest takie samo jako drugie pół. Smak cygara zmienia się wraz ze zmniejszaniem się jego długości. Dym wzmaga się wraz ze zmniejszaniem się ilości tytoniu i w którymś momencie w trakcie palenia - każde cygaro jest inne - smak zmieni się i wcale nie na lepsze. W większość cygar, niezależnie od ich jakości, ich najlepszy smak jest w ich jednej trzeciej długości. Niektórzy koneserzy wolą przerwać palenie zanim osiągną ten punkt. Najbardziej doświadczeni palacze cygar rozpoznają, kiedy cygaro oddało już swoją esencję i odkładają je, będąc usatysfakcjonowanymi. Niektórzy ludzie zawsze dopalają cygaro do końca. Jednakże, cygaro, którego smak zintensyfikował się osiągając cierpkość, pozostawi w ustach nieprzyjemne wrażenie, a przykry zapach w pomieszczeniu doskonale będzie doskonałym usprawiedliwieniem narzekań tych wszystkich osób, które nie akceptują palenia. Dodatkowe zaciągnięcia, po tym, gdy cygaro sygnalizuje swój koniec, są zwykle nie tak przyjemne i prawdopodobnie nie warte takich konsekwencji.
W czasie swojego krótkiego, a pięknego życia, cygaro pozostawia po sobie popiół. Cygaro, które jest palone prawidłowo i jest prawidłowo zbudowane wyprodukuje długi, mocny popiół. Kultura cygarowa szerzy opinię, iż cygara najlepszej jakości wytwarzają biały popiół. Doskonały widok cala popiołu jest oznaką dobrze skonstruowanego cygara i w tym miejscu powinien on być dopilnowany, aby spadł w naturalny, wdzięczny sposób do popielniczki. Popiół można strącić, jeśli staje się za długi. Idealnym rezultatem będzie uzyskanie czystej przerwy odsłaniającej żar na stopie cygara będący oznaką dobrze rozgrzanego cygara.
Jeśli warunki nam pozwalają w dobrym tonie uważa się strzepywanie popiołu z cygara na podłogę. Jeżeli jednak jest inaczej potrzebna będzie popielniczka. Nie służy ona jednak tylko do strzepywania popiołu, posiada również miejsce na odpoczynek cygara. Dlatego też popielniczki cygarowe posiadają długie wyżłobienia.
Czasami zdarza się ciężki przepływ przy zaciąganiu się i objawia się to redukcją smaku i tendencją do gaśnięcia cygara. Wkładka może nawet zawierać węzeł lub czop, który blokuje przepływ dymu. Z drugiej strony "luźny przepływ", gdy cygaro nie odpowiednio ciasno upakowane, może powodować pieczenie i ostry smak, ponieważ dym będzie się wydobywać zbyt szybko i w zbyt dużych ilościach. I na koniec, cygaro może palić się zbyt szybko i nierówno, po jednej stronie pokrywy, sytuacja ta może być skutkiem kiepskiej konstrukcji i niewłaściwego nawilżenia. Pomimo heroicznych prób wskrzeszenia cygara do życia, sytuacje te są zwykle beznadziejne. Najlepiej udać się ze swoim rozczarowaniem do sklepu z tytoniem, które sprzedało to cygaro. Większość dobrych sprzedawców powinno uwierzyć nam. I w tym momencie trzeba brać się za zapalanie kolejnego cygara.
Nigdy nie wolno gasić cygara na wzór papierosa, tzn. rozgniatać na popielniczce. Spowoduje to kopcenie niedopałka i wydzielania przez niego wyjątkowo nieprzyjemnej i intensywnej woni.
Po zakończonej degustacji cygaro delikatnie odkładamy na popielniczkę. Bez zbędnych sensacji i dymu zaśnie ono same, automatycznie zduszając żar wyzwolonymi podczas całego procesu spalania olejkami eterycznymi.
Przechowywanie
Do przechowywania cygar służy humidor. Cygara powinny być w nim trzymane lub też w innym rozsądnym zastępczym pojemniku, na który pozwoli nasz budżet.
Cygara powinny być przechowywane w temperaturze 18 - 21 stopniach Celsjusza przy 66 - 74% wilgotności. Przy niskich temperaturach ok. 12°C pożądany proces dojrzewania cygar ustaje. Dlatego też winne piwniczki nie są najszczęśliwszym miejscem na przechowywanie cygar. Wysokie temperatury są jeszcze gorsze. Już przy 24°C ryzyko ataku chrząszczy jest większe. W takim cieple cygara mogą także zacząć gnić! Humidora NIE WOLNO wystawiać na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Generalnie tylko przechowywane w takich warunkach klimatycznych cygaro może ucieszyć palaczy swoim pełnym, typowym smakiem. Taki poziom wilgotności zapewnia także równomierne spalanie cygara. Przy wilgotności 70%, powietrze zawiera ok. 10 gramów wody na metr sześcienny. Tylko w takim środowisku cygaro uzyska odpowiedni poziom nawilżenia, stanowiący 14% jego całkowitej masy.
Dla zapewnienia cygarom dopływu dobroczynnego tlenu, należy otwierać humidor przynajmniej raz na dwa tygodnie.
Rolą takiego pojemnika jest zapewnianie stałego źródła wilgoci i hermetyczności. Cygara można nawet trzymać w plastikowym pojemniku, pod warunkiem umieszczenia w nim zmoczonego papierowego ręcznika lub gąbki /zawiniętej w osobny woreczek foliowy/. Można kupić urządzenia regulujące wilgoć, zaprojektowane do dużych i małych pojemników. Wszystkie pojemniki do przechowywania przedmiotów w wilgoci, nawet te najdroższe posiadają elementy nawilżające, które wymagają dolewania wody w regularnych odstępach czasu. Preferowana jest woda destylowana, ponieważ niektóre z elementów urządzenia mogą być uszkodzone przez chemikalia zawarte w wodzie kranowej, która może ponadto zwiększyć ryzyko zapleśnienia cygar. To jedna ze szkół, mówiąca o przechowywaniu cygar w humidorach, niektórzy polecają mieszanki wody destylowanej z alkoholem - co ma zapobiec zapleśnieniu, ponieważ cygara mogą również zapleśnieć gdy wejdą w bezpośredni kontakt z wodą. Nie należy, dlatego nigdy do tego dopuścić.
Gdy przez nieuwagę cygara wyschną, nie są jeszcze stracone. Mogą one być zawsze ponownie nawilżone, ale podobnie jak w przypadku dobrego palenia proces ten nie może być pospieszny. Muszą one poleżeć przez chwilę w nawilżaczu, tak daleko od źródła wilgoci jak to tylko możliwe. Cygara nienawidzą jakichkolwiek nagłych zmian.
Często poleca się przechowywać cygara w cedrowych pudełkach, ponieważ drewno nadaje pikantności, która polepsza smak cygar w miarę ich dojrzewania. Jeśli przechowuje się cygara w ten sposób, można zdjąć celofanowe opakowanie, tak aby mogło dojść do naturalnego wymieszania smaków. Cedr wspomaga proces, w czasie którego różne tytonie łączą się ze sobą w jedną mieszankę smaków, zamiast pozostawać przy swoich indywidualnych smakach. Ze względu na wspólne wykorzystywanie powietrza, niedopuszczalne jest dodawanie aromatyzowanych cygar. Do cygar przechowywanych w plastikowym pojemniku można dodać kilka kawałków cedru, aby polepszyć to nieco przyziemne otoczenie i zbliżyć je, choć trochę do pudełka cedrowego.
Przy zakupie pojemnika zachowującego wilgoć, choć wydaje się spora kwotę pieniędzy, radość jaką zyska się z dobrze przechowywanych cygar będzie odpowiednią rekompensatą. Kupując pojemnik należy szukać takiego, w którym będzie można zmieścić praktyczną ilość cygar pożądanej przez nas wielkości. Niektóre humidory są wykończone drewnem cedrowym, co jest kwestią smaku. Są tacy, którzy uważają, iż drewno cedrowe - które pochłania wilgoć - konkuruje z cygarami o wilgoć i przez to niweluje pozytywne cechy drewna.
Do dziś humidory wykorzystywały ten sam, prosty mechanizm. Obojętnie czy były to humidory za kilka tysięcy czy za kilkaset złotych; każdy z nich był wyposażony w plastikowy lub metalowy pojemnik z gąbką w środku jako nawilżaczem. Ostatnio, uwagę koneserów cygar przyciągnęły nawilżacze z kryształów polimeru akrylowego. Te wyprodukowane przez amerykańskiego producenta, znane są pod nazwą "cigar keeper". Ich zaletą jest utrzymywanie w humidorze stabilnego poziomu wilgotności w przedziale 70-72%. Przy wahaniach poziomu wilgotności szybciej niż zwykłe nawilżacze gąbkowe przywracają równowagę.
Przed umieszczeniem cygar w humidorze, warto przeprowadzić kalibrację higrometru, aby wskazywał prawidłową wartość. Są dwa sposoby na kalibrację analogowego higrometru:
Należy wyjąć higrometr z humidora, następnie owinąć go w dokładnie namoczoną tkaninę. Po co najmniej godzinie, ustawić z tyłu higrometru (przy pomocy śrubokręta) poziom wilgotność na 96%.
Lepszy i bardziej dokładny rezultat osiąga się, umieszczając higrometr z solą w plastikowym pudełku. W tym celu należy łyżkę lub małą filiżankę soli skropić niewielką ilością wody. Sól nie powinna się rozpuścić, tylko powinna być mokra. Namoczoną sól i higrometr należy zamknąć w szczelnym, plastikowym pudełku. Po około 8 godzinach wilgotność w pudełku powinna osiągnąć poziom 75%. Na takie też wskazanie należy wyregulować higrometr.
Czasem polecane są lodówki do przechowywania cygar. Nie jest to dobry pomysl. Szybko szroniące się lodówki wyciągają wilgoć. Tylko w jednym przypadku zamrażarka i lodówka może się przydać – jest to zwalczanie tytoniowych insektów mogących się zagnieździć w cygarach. Pomimo odkażania w czasie produkcji cygar, jajeczka tych owadów czasami pozostają w uśpieniu w tytoniu. Jeśli wylęgną się, korzystając z dogodnej atmosfery panującej w pojemniku na cygara, mogą uczynić spustoszenie. Jeśli dojdzie to takiej sytuacji, należy dokładnie zbadać cygara, w poszukiwaniu otworków wydrążonych przez te owady i wyrzucić te cygara, które zostały zaatakowane. Pozostałe należy zapakować do plastikowego woreczka i umieścić na kilka dni w zamrażalniku, aby zabić wszelkie pozostałe szkodniki. Następnie cygara powinny poleżeć przez kolejnych kilkanaście dni w lodówce, zanim powrócą do temperatury pokojowej. Stopniowa zmiana temperatury jest konieczna, w przeciwnym, bowiem wypadku owijacz rozpadnie się i cały wysiłek ratowania cygara pójdzie na marne. Następnie należy wyczyścić dokładnie pojemnik, aby na powrót stał się bezpiecznym schronieniem dla cygar.
Innym nieszczęściem, które może się niestety przytrafić, jest pleśń - jawi się jako zielono - niebieski i brzydki potwór. Cygara dotknięte pleśnią muszą być spisane na straty a pojemnik ponownie musi być wyczyszczony i przewietrzony. Czasami na pokrywie cygara pojawiają się szaro-białe pyłki. Jest to tzw. meszek, oznaka wydzielania się olejków z cygara, w miarę jego starzenia się. Należy je zwyczajnie przetrzeć miękką szmatką.
Cygara są dobrze zabezpieczone w domu, ale czasami można chcieć zapalić je gdzie indziej. W tym celu potrzebny jest przenośny pojemnik, ponieważ cygara bardzo łatwo można zgiąć lub pokruszyć, gdy będą przewożone niezabezpieczone. Ważną rzeczą jest, aby taki pojemnik pasował do wszelkich regularnie palonych cygar. Długie cygara potrzebują teleskopowego pojemnika. Dla cygar o takiej samej średnicy można wykorzystać pojemnik z osobnymi przegródkami dla każdego cygara. Należy uwzględnić to ile cygar będzie przewożonych i czy nie będą one luźno umieszczone w pojemniku, należy bowiem wybierać pojemnik, w którym cygara nie będą się o siebie obijały.
Skórzany pojemnik powinien być sprawdzony pod kątem występowania ewentualnych zadziorów, które mogłoby uszkodzić cygara. Trzeba pamiętać, iż pojemnik mieszczący cztery cygara obok siebie nie zmieści się do kieszeni. Nie wolno nigdy wkładać częściowo spalonych cygar do pojemnika z pozostałymi, ponieważ jego zapach przejdzie na inne. Utrzymanie cygar w najlepszym możliwym stanie nie jest aż tak ciężką pracą. Jest to po prostu sposób na wyrażenie uznania dla najlepszego towarzysza w domu i w drodze.
Marki cygar
Oto najbardziej znane światowe marki cygar ręcznie zwijanych. Niektóre z nich produkowane są w wielu krajach, dlatego przykładowo możemy znaleźć cygara Hoyo De Monterrey produkowane na Kubie jak i w Hondurasie, H. Upmann'a kubańskiego i z Dominikany. Kraj pochodzenia jest bardzo ważny przy wyborze cygara, ponieważ świadczy to o jego walorach smakowych.
Cygara z Kuby
* Bolivar
* Cohiba
* Cuaba
* Diplomaticos
* El Rey Del Mundo
* Fonseca
* Gispert
* Hoyo De Monterrey
* H. Upmann
* Juan Lopez
* La Flor De Cano
* La Gloria Cubana
* Montecristo
* Partagas
* Por Larranaga
* Punch
* Quintero
* Rafael Gonzalez
* Ramon Allones
* Romeo & Julieta
* Saint Luis Rey
* Sancho Panza
* Trinidad
Cygara z Hondurasu
* Aliados
* Astral
* Baccarat Havana
* Bances
* Belinda
* Bering
* Cuba Aliados
* C.A.O.
* V Centennial
* Don Lino
* Don Mateo
* Don Ramos
* Don Tomas
* El Rey Del Mundo
* Excalibur
* Felipe Gregorio
* Habana Gold
* Hoyo De Monterrey
* J. R. Ultimate
* La Invicta
* Las Cabrillas
* Mocha
* Petrus
* Punch
* Riata
* Vintage Honduran
* Zino
Cygara z Dominikany
* Andujar
* Arturo Fuente
* Ashton
* Avo
* Bauza
* Butera Royal
* Caballeros
* Canario D'oro
* Casa Blanca
* Cuesta - Rey
* Davidoff
* Don Diego
* Dunhill
* Griffin's
* Henry Clay
* H. Upmann
* Jose Benito
* Jose Marti
* Juan Clemente
* La Aurora
* La Corona
* La Diva
* Leon Jimenes
* Licenciados
* Macanudo
* Montecruz
* Montesino
* Onyx
* Oscar
* Partagas
* Paul Garmirian
* Pleiades
* Por Larranaga
* Primo Del Rey
* Ramon Allones
* Rolando
* Romeo & Julieta
* Royal Dominicana
* Santa Damiana
* Tresado
Cygara z Nikaragui
* C.A.O. Gold
* Habanica
* Joya De Nicaragua
* La Finca
* Mr. B
* Oliva
* Padron
* Pardon Aniversario
* Thomas Hinds
Cygara z Meksyku
* Cruz Real
* Excelsior
* Matacan
* Santa Clara
* Te - Amo
* Veracruz
Słownik pojęć
Aficionado - miłośnik cygar.
Amatista - szklany słój, zawierający 50 lub 25 cygar.
American Market Selection (AMS) - określenie oznaczające zielonkawy kolor pokrywy. Cygara z taką pokrywą były bardzo popularne w US, stąd nazwa.
Banderola – barwna papierowa opaska, znak identyfikacyjny producenta, umieszczony najczęściej poniżej głowy cygara.
Barwa – w kontekście cygar słowo to odnosi się do koloru pokrywy, który może się mieścić w gamie od jasnozielonego do czarnego jak smoła. Wszystkie odcienie noszą specjalistyczne nazwy, takie jak natural, colorado czy maduro.
Belicoso - jeden z kształtów, zaliczanych do Figurado. Cygaro charakteryzujące się prostymi bokami, z zaokrągloną w szpic głową. Zazwyczaj kształt belicoso zaczyna się od formatu 5" x 50 w górę.
Binder - zobacz Zawijacz
Blend - mieszanka różnych tytoni składających się na cygaro, włączając w to liście wkładkowe, liść zawijacza oraz liść pokrywy.
Bloom (lub Plume) - naturalne zjawisko występujące w procesie starzenia cygar, polegające na tym, że olejki eteryczne zawarte w tytoniu pojawiają się na pokrywie w postaci białego, dającego się zetrzeć, pyłu. Nie mylić z pleśnią.
Boite Nature [fr. pudełko naturalne] - pudełko wykonane z cedru, w którym sprzedawane są cygara.
Bukiet - podobnie jak w przypadku wina, walory zapachowe cygara.
Bunch - zwinięte różne typy tytoni wkładkowych (do czterech) tworzące filler. Bunch owinięty jest zawijaczem.
Bundle - metoda pakowania, w zamyśle mająca obniżyć koszt cygar, polegająca na użyciu celofanu zamiast pudełka. Zawiera 25 lub 50 cygar. Jeżeli cygara pakowane w ten sposób nie posiadają pierścieni, może oznaczać to "drugą jakość" markowych cygar, odrzuconą podczas procesu selekcji w fabryce ze względu na drobne błędy np. lekkie odbarwienia pokrywy.
Burros - pryzmy fermentującego tytoniu nakryte płachtą płótna. Mogą osiągać wielkość dorosłego człowieka; podczas procesu fermentacji wydziela się w nich temperatura, która jest bardzo uważnie monitorowana. Jeżeli jest za wysoka, pryzma jest rozbierana w celu zwolnienia procesu fermentacji.
Cedr – drzewo cedrowe nadaje tytoniowi delikatny i przyjemny smak. Z drzewa tego wykonuje się pudełka cygarowe, również służy do wyściełania humidorów i ścian pomieszczeń w których dojrzewają cygara.
Chavetta – specjalny nóż o kształcie półksiężyca będący najważniejszym narzędziem zwijacza. Służy do przycinania liści, upychania wkładki oraz kształtowania cygar.
Cheroot – małe cygaro, niegdyś palone w ozdobnych cygarniczkach.
Ciśnienie pudełka – niektóre cygara są tak stłoczone w pudełku, że przyjmują kwadratowy kształt. Większość cygar wysokogatunkowych pakuje się tak aby zachowywały swój kształt.
Cohiba – wariant słowa, jakim przed setkami lat mieszkańcy Karaibów nazywali tytoń, a zarazem marka najlepszych i najsłynniejszych cygar kubańskich, którą stworzono specjalnie dla Fidela Castro.
Cygara drugiej klasy – cygara odrzucane z różnych powodów przez wytwórcę, często nie są one eliminowane tylko sprzedawane jako „drugi gatunek”. Pakuje się je w niewyszukany sposób – na przykład w foliowane wiązki – i sprzedaje ze znacznymi upustami w stosunku do cygar klasy pierwszej. Skazy mogą być niewielkie i zakup cygar drugiej klasy bywa doskonałym interesem.
Cygaretka – cygarko niewiele większe od papierosa, wytwarza się je z liści tytoniowych, z tym że ze względu na mały format, dla zapewnienia równego spalenia stosuje się krótką wkładkę.
Cygaro ręcznie robione – wytworzone w całości przez ludzi, bez pomocy maszyny.
Cygaro wyborowe wysokogatunkowe – ręcznie robione i warte wysokiej ceny, ponieważ za każdym razem odznacza się wielką konsekwencją właściwości, są praktycznie identyczne od cygara do cygara i z partii na partie.
Cygaro robione maszynowo – wytworzone w zasadzie przez maszynę, na ogół ma krótką wkładkę, czyli jego wnętrze składa się ze skrawków tytoniu.
Długa wkładka – wnętrze cygara zbudowane z długich, nie rozdrobnionych liści tytoniu.
Dojrzewanie – proces zachodzący w cygarach składowanych przez długi czas w warunkach odpowiedniej wilgotności powietrza. Indywidualni konsumenci mogą poddawać cygara temu procesowi w swoich własnych domowych humidorach.
Fajka – proste urządzenia do palenia tytoniu, zrobione najczęściej z wrzośca, którego drzewo jest bardzo twarde i odporne na żar.
Fermentacja – wysuszone liście tytoniu układa się w wielkich pryzmach, w których pod wpływem spontanicznie wydzielanego ciepła tytoń ulega procesowi zwanemu fermentacją lub macerowaniem, inaczej można ją nazwać kompostowaniem tytoniu w trakcie którego dochodzi do degradacji wieli związków chemicznych, które niezłożone psułyby jego smak.
Format – określa dwa wymiary cygara: długość oraz średnica pierścienia.
Gilotyna – najpopularniejszy z obcinaczy dekapituje cygaro prostym, równym cięciem i w ten sposób umożliwia wciąganie przez nie powietrza. Istnieją dwa rodzaje gilotyny jedno lub dwuostrzowe.
Głowa – to ta cześć którą wkłada się do ust. Okrywa ją przyklejony kawałek tytoniu nazywany kapturkiem lub pieczęcią.
Higrometr lub wilgotnościomierz – przyrząd do mierzenia i odczytywania wilgotności.
Humidor – szczelny pojemnik lub pomieszczenie do przechowywania cygar. Humidorem może być przestrzenny magazyn, pudełko z pleksiglasu lub nawet torebka foliowa – jakikolwiek pojemnik utrzymujący wewnątrz aurę o stosunkowo wysokiej wilgotności powietrza, dzięki czemu nie wysychają w nich cygara.
Kapturek – skrawek tytoniu, którym zwijacz okleja głowę cygara. Dobrze przyklejony kapturek jest gładki, doskonale układa się w ustach i znakomicie chroni pokrywę przed odwinięciem.
Klimat – kluczowy czynnik uprawy dobrego tytoniu. Nawet niewielki zmiany temperatur i sumy opadów powodują, że tan sam gatunek tytoniu nabiera zupełnie innego smaku.
Mieszanka – większość cygar to mieszanki, to znaczy ,że po to aby miały idealny smak, wytworzono je z liści tytoniowych pochodzących z różnych stron świata.
Nacięcie typu V – z góry na dół pozostawiające w głowie cygara szczerbę w kształcie litery V.
Nikotyna – związek chemiczny wysoce toksyczny i wykazuje zapach typowy dla tytoniu. Tytoń zawiera bardzo małą dozę nikotyny, a liść cygarowy należy do najuboższych w nikotynę rodzajów tytoniu. Nikotyna to ok. 2% masy liścia tytoniowego.
Obcinacz – narzędzie służące do usuwania, przycinania lub wyrzynania kapturka.
Obcinacz nożycowy – wyglądają jak para nożyc, wyposażone w ostrza odpowiednie do przycinania cygar. Obcinacz ten wykonuje obcięcie proste.
Obieranie – operacja usunięcia ogonka, który łączył liść tytoniowy z łodygą. Po oderwaniu ogonka liść tytoniowy zamiera, to znaczy ustają w nim wszelkie procesy.
Pakowanie – istnieją dwa rodzaje pakowania: na okrągło i na kwadratowo. Pakowanie na okrągło zachowuje kształt cygar.
Pęd tytoniu – dzieli się na liście górne zwane corona, liście dolne zwane volado oraz najcenniejsze liście środkowe zwane seco.
Pudełka – cedrowe pudełka na cygara zwane boite nature, co po francusku znaczy „pudełko naturalne”. Stosuje się wiele typów oklejanych papierem pudełek tekturowych oraz pudełka z drewna lipowego.
Pokrywa - jedwabisty liść tytoniu, który zapewnia atrakcyjny wygląd cygara.
Rozmiary – zależne od długości i średnicy pierścienia. Robusto to cygara krótkie i grube, średnie to corona i długie i stosunkowo grube.
Składacze – są to pracownicy wyspecjalizowani w układaniu „wnętrzności cygar” i wiązaniu ich z zawijaczem.
Stopa – koniec cygara, który się przypala.
Suszenie na gorąco – przyspieszony proces suszenia tytoniu z zastosowaniem podgrzanego powietrza. Przebiega on zbyt szybko, by doszło do należytego skoncentrowania zawartych w tytoniu substancji aromatycznych, więc w rezultacie dostaje się liść mniej aromatyczny niż w przypadku suszenia na wolnym powietrzu.
Suszenie na wolnym powietrzu – w zadaszonych, lecz otwartych suszarniach. Proces ten prowadzi z jednej strony do skoncentrowania substancji aromatycznych, z drugiej strony do skoncentrowania niepożądanych związków chemicznych.
Średnica pierścienia – miara grubości wyrażana w 1/64 cala. Cygaro średnicy 32 jest grube na pół cala.
Tabaciana - termin ogarnia wszelkie gadżety i zabytkowe drobiazgi związana z paleniem tytoniu. Począwszy od reklam, książki, figurki i wiele innych.
Tercio – zawinięta w jutę bela tytoniu zawierająca dojrzałe liście. Bele stosuje się w celu ochrony tytoniu w transporcie, a także w trakcie dojrzewania.
Tytoń homogenizowany – sztucznie wytworzony płat tytoniu otrzymywany za sproszkowanego tytoniu z dodatkiem naturalnych substancji klejących. Często stosowany jako surowiec na pokrywy cygaretek.
Tytoń młody lub zielony – tytoń, który nie został dostatecznie wysuszony, sfermentowany i wysezonowany. Należyta obróbka sprawia, że tytoń pozbywa się wielu związków chemicznych, które nadają mu szorstki, gryzący smak. Zapalenie takiego tytoniu wywołuje mdłości.
Usuwanie pączków - zbieg ten zmusza roślinę do wydatkowania całej energii na rozwój większych, lepszych liści.
Wiertak – narzędzie do przycinania, które robi w głowie cygara otwór służący do wciągania dymu.
Zawijacz – mocny i szorstki liść tytoniowy wiążący wkładkę cygara, który następnie zostaje przykryty liściem pokrywy.
Zwijacz – doświadczeni zwijacze zakładają pokrywy cygar. W niektórych fabrykach cygarowych kilku najlepszych zwijaczy zakłada wyłącznie pokrywy. W innych faktoriach zwijacze zajmują się układaniem cygara od początku do końca.
Opis marki i poszczególnych linii Macanudo:
Macanudo
Nazwa Macanudo po hiszpańsku oznacza świetny, doskonały. Cygara te w pełni zasługują na swoją nazwę, o czym świadczy ogromne powodzenie, jakim cieszą się na całym świecie. Od siedmiu lat jest to najlepiej sprzedająca się marka cygar Premium Hand Made na rynku Stanów Zjednoczonych. W Europie Zachodniej zaś, poziom sprzedaży równa się około 50 milionom sztuk. Produkowane są ręcznie na Jamajce i w Republice Dominikany, ze starannie wyselekcjonowanych liści, w różnych liniach zapachowo-smakowych: Cafe, Maduro, Robust i Vintage. Pozwala to zadowolić gusta i oczekiwania nie tylko początkujących palaczy, ale i najbardziej wymagających koneserów.
Linia Cafe
Wszystkie cygara z tej serii zbudowane są z liści Connecticut Shade, odmiany tytoniu rosnącego w dolinie rzeki Connecticut, w USA. Odmiana ta jest najszlachetniejszą, najchętniej używaną do produkcji ręcznie robionych cygar poza Kubą. Zastosowanie jej w cygarach Macanudo poprzedzone jest podwójnym procesem fermentacji liści, tak jak odbywało się to na Kubie kilkadziesiąt lat temu. Ręczna produkcja oraz ścisły reżim technologiczny powoduje, że każde cygaro jest najwyższej jakości.
Linia Maduro
Linia wprowadzona na rynek w roku 1999 jako odpowiedź na zapotrzebowanie rynku na cygaro pełnej mocy, jednocześnie zachowujące wszelkie znakomite cechy rodziny Macanudo: doskonałą jakość liści, jakość konstrukcji, bogactwo smaku i aromatu. Cygara te wytwarzane są w Republice Dominikany ze specjalnej odmiany liści, tzw. Connecticut Broadleaf, rosnących na nieocienionych plantacjach. Specjalny sposób fermentacji oraz wyjątkowy proces produkcji sprawiają, że "maduros" firmy Macanudo uznawane są za jedne z najlepszych na rynku.
Linia Robust
Cygara z tej serii charakteryzują się przede wszystkim liściem ciemniejszego koloru wykorzystanego do budowy pokrywy. Podobnie jak inne cygara Macanudo, seria Robust zbudowana jest z tytoniu odmiany "Piloto Cubano", uprawianego w dolinie Connecticut. Idealna gładkość smaku, pełniejsza moc, a także wyczuwalny słodki odcień tworzą harmonijną jedność delikatności aromatu i mocy esencji.
Linia Vintage Selection
Doskonałość linii "Vintage" wynika z wyjątkowej jakości kompozycji tytoni, użytych do budowy tych cygar. Pokrywa zbudowana z odmiany "Piloto Cubano", uprawianej w Connecticut Valey, wyselekcjonowana jest z najdoskonalszych roczników tytoniu. "Master blenderzy" ocenili, że do tej pory jedynie liście zebrane w latach: 1979, 1984, 1988 oraz 1993 zapewniają najwyższą pożądaną jakość, a co za tym idzie wyjątkowy, idealnie zbalansowany charakter cygara. Dopiero po 3-letnim procesie suszenia i kilkukrotnej fermentacji, mistrz jest w stanie ocenić przydatność danego zbioru i ewentualnego zakwalifikowania go jako "Vintage" czyli rocznik wyjątkowy.
Najważniejsze rodzaje:
Macanudo Cafe Ascot
Macanudo Cafe Hampton Court
Macanudo Cafe Crystal
Macanudo Maduro Hampton Court
Macanudo Cafe Portofino
Macanudo Cafe Robust Petit Corona
kraj pochodzenia: Jamajka i Dominikana
Ostatnio zmieniony przez sztos19 dnia Śro 16:06, 15 Sie 2012, w całości zmieniany 2 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
Palacz_Nikotyna&THC
Bierny Palacz
Dołączył: 03 Gru 2012
Posty: 5
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/3
Płeć: Mężczyzna
|
Wysłany: Czw 20:46, 21 Mar 2013 Temat postu: |
|
O to ja chyba źle zacząłem Pierwsze cygaro(i ile tak tak to mozna nazwać,raczej tytoń owinięty w tekture) jakie spaliłem kosztowało 1,70, a smak .... jakbym wdychał dym z ogniska :C.Nie polecam, oczywiście głupi zakład(wygrany ),mający na celu spalenie całej "cygary"(jak to powiedział do ekspedientki pan kupujący ) w ciagu 15 minut.Nigdy wiecej ...
|
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach
|
|